چگونه ضریب هوشی خود را افزایش دهیم؟

هوش چیست؟

هوش در یک تعریف عمومی به معنای مهارت حل مسئله است و این مهارت ذهنی شامل استدلال، درک روابط و شباهت ها، محسابه و یادگیری سریع است.
در گذشته تصور روانشناسان بر این بود که اساس هوش و سنجش آن بر پایه ی یک عامل کلی (G-Factor) استوار است، اما پس از سال ها روانشناسان پذیرفتند که نمی توان میزان توانایی ذهنی و ضریب هوشی را با یک متد ساده و الگویی یک بعدی بررسی کرد و این مسئله ابعاد پیچیده تری دارد.

انواع هوش

برخی از کارشناس های روانشناسی، هوش را به دسته های کوچک تری تقسیم کرده اند. به عنوان مثال آقای گاردنر مدعی است که هوش از هفت بخش اصلی تشکیل شده است:

هوش موسیقی
هوش هیجانی بدن انسان
هوش منطقی و ریاضیاتی
هوش زبان شناسی
هوش تجسم سه بعدی و فاصله ای
هوش ارتباطی و اجتماعی
هوش درون فردی

البته تعاریف دیگر برای IQ و هوش فردی وجود دارد؛

تعریف 1: مثلاً زمان هایی که نمی دانید دقیقاً چه کاری باید انجام دهید، عکس العملی که آن زمان از خود نشان می دهید، نشان دهنده میزان هوش شما است.
تعریف 2: IQ یک فاکتور و عامل فرضی است که ما آن را بعنوان نوعی رفتار خاص بازتاب می دهیم.

آیا هوش ارثی است؟

این موضوع کاملاً پذیرفته شده است که میزان نبوغ فردی به طور ارثی است، اما عوامل دیگری مانند محیط نیز بر میزان IQ فرد تأثیرگذار هستند.
البته که بر طبق مطالعات روانشناسی و تست هوش انجام گرفته بر روی افراد، مهم ترین و اصلی ترین عامل ضریب هوشی، انتقال موروثی این توانایی ذهنی است. اما محیط یک مسئله حیاتی و اثرگذار بر روی میزان بروز و ظهور این توان بالقوه ذهنی دارد.
تحقیقات اخیر نشان می دهد که 70 درصد از تفاوت نمره تست IQ دوقلوهای همسان، به علت مسایل ژنتیکی بوده است. البته تحقیقات قدیمی تر آماری برابر با 50 درصد تفاوت نمرات آزمون سنجش هوش دوقلوها ارایه می داد.
بررسی ها نشان می دهد که مقدار سلول های خاکستری مغز به شدت توسط ژن فرد تعیین می شوند و این عملکرد ادراکی فرد را مشخص می کند. همچنین این تحقیقات نشان می دهد که مسایل ژنتیکی و موروثی تاثیر بسیار زیادی بر روی آی کیو افراد و همین طور توانایی کارکردی و توانایی های تجسمی و تصویری آن ها دارد.
پس در یک کلام این ژن ما است که توانایی ذهنی و هوش ما و توانمندی مان را در ترکیب و پردازش اطلاعات را نشان می دهد.
سطح نبوغ ما است که سرعت انطباق ما با محیط های جدید و ناشناخته را تعیین می کند.

آیا نسل جدید با هوش تر هستند؟

یک ایده ای هم وجود دارد که نسل به نسل و با تکامل و پیشرفته شدن فرهنگ زندگی، هوش افراد افزایش می یابد و تصور می شود که هر نسل به نسبت نسل قبل جامعه باهوش تر هستند.
راجع به این نظریه تا به حال نتایج تاییده شده ای ارایه نشده است و این ایده در حد یک نظریه است.
عوامل محیطی نیز به همین شکل بر روی ضریب هوش ما تاثیر می گذارند؛ اما نکته مهم این است که محیط و عوامل پیرامونی بیشتر پتانسیل کاهش توانایی ذهنی ما را دارند تا افزایش و بهبود ضریب توانایی ذهنی را!
هیچ شواهدی نیز مبنی بر افزایش نمره تست هوش افراد به علت محیط و تاثیرات محیطی وجود ندارد و ذاتاً محیط باعث تخریب بافت مغز می شود تا اینکه بتواند یک بافت پیچیده و بهبود یافته مغزی ایجاد نماید.
رشد ساختار مغزی انسان، در دوره زمانی بلند مدت و بر اساس انتخاب تکاملی و دسترسی به منابع غیرعادی انرژی رخ می دهد؛ در حالی که تخریب مغز خیلی سریع تر و در زمانی کوتاه تر اتفاق می افتد.

تست هوش

روانشناسان زیادی تایید کرده اند که هوش افراد قابل اندازه گیری است و می توان به وسیله تست هوش و آزمون IQ ضریب هوشی افراد را تشخیص داد.
در دهه نود میلادی دودانشمند به نام های آلفرد بینت و و تئودور سیمون یک سیستم سنجش میزان نبوغ را طراحی کردند که بر اساس سطح افراد در گروه های سنی مختلف بنا شده بود. با این حال ویلهلم استرن روانشناس آلمانی اولین فردی بود که اصطلاح «بهره هوشی» یا همان IQ را مطرح کرد.
بر طبق نظر او، intelligence quotient حاصل تقسیم سن ذهنی بر سن شناسنامه ای افراد است. اگر الگوی استرن زیاد دوام نیاورد، اما همچنان اصطلاح IQ برای بیان نتایج بسیاری از تست هوش های موجود استفاده می شود.
امروزه نمره متوسط ضریب هوشی عدد 100 درنظر گرفته می شود و یک فرد نرمال باید حداقل IQ 100 داشته باشد.
تست هوش میزان خلاقیت، شخصیت فردی و سایر ویژگی ها و توانایی های فردی را نمی تواند تشخیص دهد و اگر آزمون های متفاوت و فراوانی برای سنجش ضریب هوشی وجود دارد، اما همه آن ها یک فاکتور به نام IQ را اندازه گیری می کنند.

برخی از امتحانات IQ از کلمات و اعداد استفاده می کنند و برای شرکت در این آزمون ها نیاز به دانش فرهنگی و ادبی دارید. برخی دیگر نیز از شکل ها و طراحی های گرافیکی استفاده میکنند که برای این تست هوش ها نیاز دارید که تنها یک سری اشکال پایه و خیلی ساده را بشناسید.
در همه این آزمون ها بیشتر مردم نمره ای نزدیک به 100 دارند و تنها 3 درصد از شرکت کنندگان یا خیلی باهوش یا خیلی کم هوش یا مرزی هستند. در بین مردم امریکا تنها 3% افراد نمره ای بالاتر از 130 دارند.

تست های هوش برای تمامی گروه ها و نژاد ها یکسان است و بر پایه تفاوت نژادی بنا نشده است.به عنوان مثال در امریکا نمرات IQ به درستی و با دقت برای همه امریکایی پیش بینی شده بود؛ و همه افراد امریکایی، امریکایی-افریقایی، اسپانیایی، آسیایی و سایر نژاد ها، فارغ از نژاد و طبقه اجتماعی شان، نمرات پیش بینی شده ای را بر اساس آمار (میانگین 100 برای افراد نرمال و نمره خیلی بالا یا پایین برای 3 درصد افراد استثنایی) به دست آوردند.
در ضمن افرادی که مشکل زبان دارند می توانند از آزمون تست هوش تصویری و غیر کلامی استفاده کنند و یا از آزمون های موجود به زبان خود استفاده نمایند.
تنها نقدی که بر آزمون های هوش وارد است، دشواری تشخیص معنادار بودن یا دشواری یکسان آزمون برای گروه های مختلف اجتماعی - فرهنگی است.

آیا می توان ضریب هوشی را افزایش داد؟

مطمئناً راه های زیادی برای افزایش ضریب هوشی وجود دارد که تقویت هوش نامیده می شود. حال چطور می توان ضریب هوش خود را بالا برد و تست هوش و آزمون IQ نمره بالاتری به دست آورد؟
با استفاده از روش ها و ابزارهای تایید شده هم چون روش های تقویت حافظه مانند (mnemonics)، تقویت مهارت های حل مسئله، استفاده از تکنیک های خلاقیت و ابزارهای تصمیم گیری می توان به رشد ذکاوت و ضریب هوشی خود کمک کرد.
رشد توانایی ذهنی افراد نتایجی در زندگی بهتر، سلامتی و بهبود کیفیت زندگی خواهد داشت. در بخش پایین روش های ساده ای برای تقویت ذهن، بیان خواهیم کرد:

1. کارهای روتین خود را هر بار به سبکی متفاوت انجام دهید.
مغز خودتان را با انجام کارهای تکراری به چالش بکشید. ذهن خود را از مسیر های تکراری خارج کنید و از روش های متفاوت و مسیر های جدید برای انجام کارهای خود استفاده کنید. به عنوان مثال اگر راست دست هستید، گاهی با دست چپ مسواک بزنید؛ با دوستان خود یا با خود یک زبان دیگر را تمرین کنید و سعی کنید به زبان دیگر صحبت کنید.
2. در هر روز تمرین های هوازی منظم انجام دهید.
مطالعات نشان می دهد که هماهنگی منظم شدن تنفس، تاثیر مستقیمی بر مدت زمان تمرکز افراد خواهد داشت. می توانید در استخر تمرینات را برای منظم کردن تنفس خود انجام دهید.
ورزش سبک روزانه علاوه بر تقویت جسم شما با ترشح آندروفین در مغز شما باعث فعال تر شدن مغز شما خواهد شد.
3. از کم خوابی پرهیز کنید.
زمانی که بدنتان نیاز به خواب دارد، حتماً استراحت کنید. هر شخصی در زمان های خاصی کارایی بالاتری دارد. ممکن است یک فرد در صبح بازدهی داشته باشد و یک فرد در ساعات آخر شب راحت تر تمرکز کند. طول مدت خوابیدن افراد نیز با هم فرق می کند. پس با توجه به ویژگی های جسمی خود زمان خواب خود را تعیین کنید و هر زمان که بدن شما نیاز به خواب دارد، حتماً استراحت کنید.
4. مطالعه کنید.
اگر مسایل ژنتیکی را کنار بگذاریم، مطالعه یکی از مهمترین عواملی است که بر تقویت ضریب هوشی و IQ شما اثر می گذارد. سعی کنید در زمینه علوم مختلف مانند ریاضیات، فیزیک و غیره کتاب هایی را مطالعه کنید. مطالعه این علوم علاوه بر افزایش درک شما از جهان پیرامون، باعث بهبود قوه ادراک، دایره لغات و قدرت تجسم و محاسباتی شما خواهد شد.
5. بازی های فکری انجام دهید.
برای جلوگیری از زوال مغز و تقویت حافظه خود، حتماً در طول روز و به طور منظم بازی فکری انجام دهید. می توانید از طریق تلفن همراه خود این بازی ها را دانلود کنید و در زمان معینی در طول روز، این بازی های فکری را انجام دهید.
6. به طور مداوم تست هوش بدهید.
مانند امتحانات مدرسه و واحدهای دانشگاه که مجبور می شوید مجدداً آن ها را بگذرانید و در امتحانات آن دروس شرکت کنید؛ می توانید به طور چندباره تست هوش بزنید. آزمون IQ ساختار مشخص و سوالات مشابهی دارند، اما شما می توانید با تمرین چندباره این آزمون ها دایماً ذهن خود را در شرایط آزمون هوش تمرین دهید و با تمرین مهارت حل مسئله، ضریب هوشی خود را بهبود ببخشید.