چگونه شغلی را انتخاب کنیم که از لحاظ روانی مناسب ما باشد؟

اهمیت بهداشت روانی روز به روز در حال پیشرفت و گسترش است، حتی امروزه افراد برای انتخاب شغل خود نیز نیاز دارند تا به سلامت روان خود دقت کنند و آن را یکی از الویت‌ها و فاکتورهای مهم انتخاب شغل در نظر بگیرند، چرا که فردی که از سلامت روانی برخوردار است به طور معمول می‌تواند بر فشارهای معمول زندگی روزمره غلبه کند، رابطه‌ی خوبی با دوستان، همکاران و خانواده‌ی خود برقرار سازد و در نهایت زندگی سالم و موفقی داشته باشد.

بهداشت یا سلامت روان چیست و چه اهمیتی دارد؟

بهداشت روان یا سلامت روان به معنی سلامت هیجانی و روانشناختی است، به شکلی که فرد بتواند از تفکر و توانایی‌های خود استفاده کند، در جامعه عملکرد خوبی داشته باشد و نیازهای معمول زندگی روزمره‌ی خود را برآورده سازد. اصطلاح بهداشت روان، برای کسی به کار برده می‌شود که در سطح بالایی از سازگاری و انطباق رفتاری و عاطفی عمل می‌کند. همچنین به تعیین چگونگی کنترل استرس، برقراری رابطه با دیگران و انتخاب‌های درست و به موقع به ما کمک می‌کند. نبود سلامت روان در یک شغل خاص و یا از بین رفتن آن در محیط کاری می‌تواند تمام توانایی‌ها و مهارت‌های فرد را تحت‌الشاع خود قرار دهد.

زمانی که شغل فرد از لحاظ روانی مناسب او باشد سلامت روان او را تامین می‌کند و فرد می‌تواند از حداکثر توانایی‌ها و استعداد‌های خود در راستای انجام فعالیت‌های شغلی‌اش بهره ببرد. بهداشت روان و حفظ سلامت روانی در زندگی و فعالیت‌های شغلی افراد تاثیر بسزایی دارد اما از آنجایی ملموس نیست و بسیاری از افراد و به خصوص کارفرمایان به آن توجه نمی‌کنند، متاسفانه اهمیت آن نیز آشکار نشده است.

در بسیاری از کشورهای پیشرفته‌ی دنیا شرکت‌ها و سازمان ‌های بزرگ و موفق دارای مشاوران و روانشناسان خبره‌ای هستند تا کارکنان خود را از لحاظ تامین و حفظ بهداشت روانی حمایت کنند در نتیجه افراد نیز با کارایی بیشتری به انجام شغل خود بپردازند.

سلامت روان در محیط کار: چه نوع شغل و محیطی سلامت روانی ما را تامین می‌کند؟

محیط کاری که فرد در آن آرامش دارد و احساس امنیت می‌کند.
توانایی‌های فرد زیر سوال نمی‌رود و به موفقیت‌های فرد توجه کافی می‌شود.
کارکنان در آن با یکدیگر تعامل مثبت و سازنده‌ای دارند.
جو روانی حاکم بر محیط و رفتار کارفرما با کارکنان با احترام متقابل همراه است.
همه‌ی افراد به حقوق هم احترام قائلند و حق افراد ضایع نمی‌شود.
اعتماد به نفس و عزت نفس افراد خدشه دار نمی‌شود و در برابر اشتباهات کاری کوچک مورد خشونت، توهین و تحقیر قرار نمی‌گیرند.
و...

محیطی که سلامت روانی بر آن حاکم نیست موجب چه می‌شود؟

استرس را در افراد ایجاد می‌کند
توانایی‌های آن‌ها را کم می‌کند
افراد را نسبت به انجام شغل‌شان دلسرد می‌کند
خلاقیت را نابود کرده و میزان خطای افراد را افزایش می‌دهد
بهره‌وری و راندمان کاری را کاهش می‌دهد
سرعت انجام کارها را کاهش می‌دهد
روابط بین سازمانی افراد را تخریب کرده و فضا را متشنج می‌کند
رضایت و امنیت شغلی را به شدت کاهش می‌دهد
و...

فضای کاری و نوع شغلی که نمی‌تواند تامین کننده‌ی بهداشت روانی افراد باشد در نهایت موجب بروز مشکلات زیادی برای کارمندان خود مانند ابتلاء به انواع بیماری‌های روحی و جسمی می‌شود. در این حالت شرکت و سازمان موردنظر نیز با مشکلات زیادی مواجه خواهد شد از این رو در دنیای کسب و کار به اهمیت و تامین سلامت روانی افراد توجه کافی می‌شود.

درست است که نقش کارفرمایان در ایجاد چنینی فضایی بسیار مهم و تاثیر گذار است اما ما توصیه می‌کنیم شما خودتان نیز هنگام انتخاب شغل به اهمیت سلامت روان بهاء داده و آن را به یکی از فاکتورهای انتخاب شغل مناسب، اضافه کنید. در ادامه‌ی مطلب به برخی نکات مهم در این مورد اشاره خواهیم کرد.

توجه کافی به ماهیت خود شغل

برخی مشاغل و حرفه‌ها وجود دارند که خواه ناخواه در آن مسائل بهداشت و سلامت روانی با تهدیدهای مختلفی روبرو است از این رو توصیه می‌شود افرادی این شغل‌ها را انتخاب می‌کنند،علاوه برعلاقه‌ی کافی از شخصیت خود و تناسب آن با شغل مورد نظر اطمینان کافی داشته باشند وگرنه در دراز مدت به انواع بیماری‌های روانی و روحی مانند استرس و افسردگی و عواقب آن دچار خواهند شد.

برای نمونه شغل پر خطر آتش‌نشانی را در نظر بگیرید که فضای کاری آن همیشه همراه با خطرات جانی و استرس است و برای افرادی که شخصیت مناسب این شغل را ندارند اصلاً مناسب نیست چرا که جان خود و دیگران را به خطر می‌اندازند و فضای کاری پر خطر و نگرانی‌های مداوم این افراد، سلامت روانی آن‌ها را تحت تاثیر قرار خواهد داد.

در مثالی دیگر می‌توان شغل پزشکی را معرفی کرد که در جامعه‌ی امروزی ما بیشتر دانش‌آموزان به دنبال این شغل هستند. افرادی که به این شغل علاقه دارند یا به سبب شان اجتماعی یا درآمد مناسب آن را انتخاب می‌کنند باید توجه کافی داشته باشند که سلامت روانی این افراد به سبب فشار کاری زیاد و قرار داشتن در معرض انواع بیماری‌ها و بیماران، با تهدید روبرو است، پس بهتر است افراد قبل از انتخاب شغل به شخصیت و میزان توانایی و قابلیت‌های خود برای مقابله با این عوامل توجه کافی داشته باشند.

اهمیت بهداشت روان در محیط کاری

ممکن است خود شغل از لحاظ روانی برای فرد مناسب باشد و کاملاً با شخصیت و ویژگی‌های روحی او منطبق باشد اما محیط کاری نامناسب، سلامت روانی او را مورد تهدید و آسیب قرار دهد. تصور کنید فردی که در رشته‌ی حسابداری تحصیل کرده، شغل و رشته‌ی کم خطری را انتخاب کرده است اما اگر در یک محیط کاری نامناسب قرار گیرد، سلامت روانی او مورد آسیب قرار خواهد گرفت.

از این رو ما به شما توصیه می‌کنیم قبل از اینکه وارد یک شرکت، سازمان و یا هر جایی برای استخدام می‌شوید در مورد آن محیط، تحقیقات کافی به عمل بیاورید و در صورت امکان مدت کوتاهی به صورت آزمایشی در آن شغل حضور یابید و در صورتی که محیط کاری، شرایط و ویژگی‌های یک محیط کاری سالم را داشت وارد آن شغل شوید.

چگونه متوجه شویم که سلامت روان ما آسیب دیده است؟

این امکان وجود ندارد که به طور قطع به یقین مشخص شود که آیا فرد مشکل سلامت روانی دارد یا نه اما با این حال، اگر برخی نشانه‌ها در یک فضای کوتاه زمانی ظاهر شوند، ممکن است سرنخ‌هایی را برای ما ارایه دهد تا ما به این نکته پی ببریم که سلامت روان‌مان در معرض خطر است. افرادی که بهداشت روان آن‌ها مورد آسیب قرار گرفته معمولاً رفتارهای زیر را از خود نشان می‌دهند: