مصاحبه شغلی یکی از مراحل استخدام در همه‌ی شرکت‌ها و سازمان‌ها است. وقتی شما بعد از دیدن آگهی استخدام یک سازمان، مدارک و رزومه کاری خود را ارائه می‌دهید، اگر مدرک تحصیلی، تجربیات، مهارت و خیلی از فاکتورهای دیگر مورد قبول سازمان مورد نظربود از شما برای شرکت در آزمون کتبی دعوت به عمل می‌آید و اگر این مرحله را با موفقیت پشت سربگذارید وارد مرحله گزینش و مصاحبه شغلی می‌شوید.
مصاحبه شغلی یکی از سخت‌ترین مراحل استخدام از نظر داوطلبان است زیرا شما باید با فرد یا افراد مصاحبه کننده به گفتگو بپردازید و جواب‌هایی صریح و قانع کننده به سوالات آن‌ها بدهید. مصاحبه وگفتگوی رودرو برای همه‌ی داوطلبان اضطراب‌آور است و گاهی این استرس باعث میشود داوطلب نتواند به سوالهای مطرح شده پاسخ مناسب بدهد و دچار دستپاچگی شود. در جلسه مصاحبه سوالات مختلفی پرسیده میشود این سوالات از قبل طراحی شده است که با هدف آزمودن مهارت‌های مختلف داوطلب انجام می‌گیرد.
افرادی که برای مصاحبه شغلی دعوت شده‌اند باید خودشان را از قبل برای محیط مصاحبه و سوالات آماده کنند. درست است که کسی نمی‌داند در جلسه مصاحبه شغلی چه سوالاتی مطرح میشود و سازمان مورد نظر چه سوالاتی را آماده کرده است ولی استفاده از تجربیات افراد دیگر میتواند به شما کمک کند.
یکی از کارهایی که قبل از مصاحبه باید انجام دهید این است که در مورد سازمان مورد نظر تحقیق کنید و بدانید اهداف اصلی آن‌ها چیست و دنبال چه چیزهایی هستند، اگر اطلاعاتی در مورد اهداف و طرح‌های کلی سازمان مورد نظر داشته باشید می‌دانید خودتان را برای چه چیزهایی آماده کنید.
۱) سوالات شخصی: در این آیتم سوالات عمومی در مورد داوطلب، خانواده، شغل پدر و مادر، رشته تحصیلی، دانشگاه، محل سکونت و دلیل علاقه شما به این سازمان پرسیده میشود.
۲) سوالات تخصصی رشته تحصیلی: در این مورد سوالات تخصصی در مورد رشته‌ی تحصیلیتان از شما پرسیده میشود.
۳) سوالاتی در مورد سازمان مربوطه: در مورد سازمان چه می‌دانید، وظایف رشته شغلیتان که در آن قبول شده‌اید، اهداف و طرح‌های سازمان، فعالیت‌های شما برای کمک به رسیدن به این اهداف، رفتارتان با ارباب رجوع، نظرتان در مورد رشوه و سوالات تخصصی دیگر در مورد سازمان از شما می‌پرسند.
۴) روانشناسی: مصاحبه روانشناسی ممکن از است جداگانه توسط روانشناس انجام شود یا آزمون روان‌سنجی برای آشنایی با شخصیت شما و مشکلات روحی و روانی که ممکن است داشته باشید از شما گرفته شود. در اغلب مراحل استخدامی آزمونی که از داوطلبان می‌گیرند، آزمونMMPI است. این آزمون دروغ سنجی دارد بنابراین باید با حواس جمع به آن پاسخ دهید و اصلا عجله نکنید و با صداقت کامل جواب دهید. آیتم‌هایی مثل پرخاشگری، وسواس فکری، مشکلات شخصیتی و غیره در این آزمون‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد.
۵) آزمون‌های عملی: در برخی از رده‌های شغلی که نیاز به مهارت‌های خاص در انجام آن می‌باشد گاهاً آزمون‌هایی به صورت عملی از کارجویان گرفته میشود. مانند روخوانی و درک مطلب در آزمون استخدامی آموزش و پرورش، تست‌های ورزشی و بدنی در آزمون‌های استخدامی آتشنشانی و یا نگهبانی بانک‌ها یا سازمان‌های نظامی و یا کار با کامپیوتر.
۶) آزمون هوش و استعداد سنجی: شامل تست‌ها و سوالات هوش و استعداد سنجی و سوالات تحلیلی عمومی.
داوطلبانی که به مصاحبه‌های شغلی برای سازمان‌ها و ارگان‌های مختلف دولتی و غیردولتی مانند آموزش وپرورش، بانک‌ها، نیروهای مسلح، بیمه، قوه قضایی و... رفته‌اند وقتی از تجربیات خود می‌گویند مشخص میشود بعضی موارد در همه‌ی مصاحبه‌ها کلی هستند.
براساس تجربیات مصاحبه‌های شغلی داوطلبان قبلی سوالات گزینشی از مباحث دینی، عقیدتی، سیاسی، اجتماعی و تخصصی مربوط به رشته و شغل مورد نظر می‌باشند. در این مقاله ما تعدادی از این سوالات را برای شما بیان می‌کنیم.
تعدادی از سوالات گزینشی مصاحبه‌های شغلی :( ممکن است فقط تعدادی از این موارد پرسیده شود ولی ما برای آگاهی شما تعدا زیادی از آن‌ها را بیان می‌کنیم)
در مصاحبه‌های تخصصی مهارت و دانش شغلی و تخصصی، شناخت حرفه، مهارت ارتباطی، میزان علاقه و انگیزه، توان تطبیق و توسعه و توانمندی‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد.
در مصاحبه‌های تخصصی ممکن است از مقالات، کتاب‌ها و نظریه‌های رشته‌ی تخصصیتون سوالاتی بکنند بنابراین آمادگی لازم را داشته باشید. گاهی از شما آزمون عملی نیز در جلسه گرفته میشود.
یکی از سوالاتی که ذهن داوطلب را درگیر می‌کند این است که چگونه برای مصاحبه آماده شویم و بهتر است چه کارهایی انجام دهیم. ما در این قسمت به شما بایدها و نبایدهایی که قبل از انجام مصاحبه شغلی انجام دهید اطلاعاتی بیان می‌کنیم.
جان لیز نویسنده کتاب مهارت مصاحبه (چگونه می‌توانید به شغلی که می‌خواهید دست پیدا کنید) می‌گوید: حتی افراد باهوش نیز برای مصاحبه‌ها خیلی خوب خود را آماده نمی‌کنند. وقتی بدون برنامه برای مصاحبه شغلی آماده می‌شویم با وجود تلاش برای بیشترین تاثیر، به علت اضطراب و نگرانی عملکرد پایینی خواهیم داشت. استرس واضطراب یکی از عوامل موثر در عدم موفقیت افراد در مصاحبه‌های شغلی است.
بنابراین قبل از مصاحبه شما می‌توانید با کسب اطلاعاتی در مورد سازمان، نحوه مصاحبه کردن، سوالات مصاحبه و آماده کردن اطلاعاتی در مورد خود و تخصص‌تان با آمادگی بیشتری در جلسه مصاحبه حضور پیدا کنید. مصاحبه کننده می‌خواهد در زمان کوتاه اطلاعات زیادی از مهارت‌ها، توانایی‌ها و شخصیت شما به دست بیاورد پس سعی کنید جواب‌هایی مختصر و مناسب آماده کنید تا مصاحبه کننده را خسته نکنید.
برای مصاحبه کننده داشتن اعتماد به نفس داوطلب بسیار مهم است، وقتی شما جواب سوال را ناقص و با لکنت می‌دهید حتی اگر جوابتان درست باشد تاثیر منفی بر دیدگاه مصاحبه کننده خواهد داشت. شما می‌توانید برای افزایش اعتماد به نفستان، آمادگی‌های خود را افزایش دهید. وقتی بدانید چه سوالاتی پرسیده میشود و شما قاطعانه می‌توانید جوابشان را بدهید دیگر دچار استرس و اضطراب نخواهید شد.
در جلسه مصاحبه اگر جواب سوالی را نمی‌دانید می‌توانید بگویید حضور ذهن ندارم و نیازی نیست دچار دستپاچگی شوید. اگر وقتی که جواب را نمی‌دانید رنگ پوستتان قرمز شود، دست‌هایتان را به هم بفشارید و خودتان را ببازید، مطمئنا ادامه‌ی جلسه مصاحبه برایتان سخت‌تر میشود، سعی کنید نفس عمیق بکشید و آرامش خود را حفظ کنید.
۱۵ ترفند روانشناسی که به شما کمک می‌کنند در جلسه مصاحبه استخدامی خود بدرخشید
بهتر است برای شرکت در جلسه مصاحبه شغلی با لباسی رسمی حاضر شوید و می‌توانید از قبل اطلاعاتی در مورد نحوه‌ی لباس پوشیدن کارکنان آن سازمان تحقیقاتی بکنید. از جواهرات استفاده نکنید زیرا شما را غیر رسمی نشان می‌دهد. انتخاب لباس‌هایی با رنگ‌های ملایم و خنثی بهتر هستند و در نگاه اول دید مثبتی به شخص مقابل می‌دهند. حتما قبل از مصاحبه مسواک بزنید و ازعطر خیلی ملایمی استفاده کنید.
سعی کنید حتما به موقع در جلسه مصاحبه حضور پیدا کنید. از افرادی نباشید هول هولکی وارد سازمان می‌شوند و نمی‌دانند چه کنند. با آرامش و به موقع در جلسه حاضر شدن، داشتن لبخندی ملایم و نگاه کردن درچشم مخاطب و با صدایی رسا صحبت کردن از امتیازات مثبت برای شما محسوب میشود.
هنگام ورود به سازمان سعی کنید با افراد و همکاران سلام و احوال‌پرسی کنید، زیرا هم به خودتان حس خوبی می‌دهد و استرستان را کم می‌کند و هم این که از نظر مدیر آدمی با روابط اجتماعی بالا به نظر می‌آیید.
یکی از امتیازات افرادی که در مصاحبه‌های شغلی موفق می‌شوند نشان دادن مهارت‌ها و توانایی‌هایش به شخص مصاحبه کننده است. وقتی شما جواب‌های هوشمندانه‌ای به سوالات آن‌ها بدهید مطمئنا آن‌ها را قانع می‌کنید که بهترین شخص برای ترقی سازمانشان هستید. اگر در هنگام تکمیل مدارک رزومه کاری خود را تحویل نداده‌اید، جلسه محصاحبه شغلی زمان خوبی برای ارائه‌ی آن است. اگر هم از رزومه کاریتان سوالاتی پرسیده شود با حواس جمع و اطمینان به آن جواب دهید.
اغلب ما وقتی استرس و اضطراب داریم نمی‌توانیم خوب گوش کنیم و تمام حواسمان را به خودمان می‌دهیم ولی ممکن است در این میان نکته‌های اصلی سوال مصاحبه کننده را خوب متوجه نشوید و جواب‌هایی متفرقه به سوالات بدهید. این نگرانی و استرس باعث میشود تمرکزتان به تمام شدن جلسه باشد، نفس عمیق بکشید و تمرکزتان به سوالات پرسیده شده و جواب‌هایی که می‌خواهید بدهید، باشد.
راه‌هایی که در بالا ذکر کردیم را حتما رعایت کنید و شب قبل از مصاحبه خواب منظمی داشته باشید تا در جلسه مصاحبه خواب آلود نباشید و با انرژی خوب به مصاحبه بپردازید.
تجربیات داوطلبان گذشته نشان می‌دهد که علاوه بر سوالات گزینشی که در بالا ذکر کردیم، سازمان‌ها و شرکت‌ها سوالات دیگری برای آشنایی بیشتر با داوطلب‌ها را دارند که ما در اینجا تعدادی را برای شما شرح می‌دهیم.
مصاحبه کننده با طرح این سوال علاوه بر شکستن سردی جلسه میتواند شما را از دید خودتان نگاه کند، فهمیدن این موضوع که آیا شما خودتان را شایسته این موقعیت شغلی می‌بینید برای کارفرما بسیار مهم است.
در معرفی خودتان سعی نکنید زیاد وارد جزئیات زندگی شخصیتان شوید و لازم نیست از کارهای روزمره و ارتباط‌‌‌‌‌تان با اعضای خانواده چیزی بیان کنید، زیرا چیزی که برای کارفرما مهم است زندگی حرفه‌ای و توانایی‌های شما است. مصاحبه کننده میتواند اطلاعاتی در مورد شخصیت و اعتماد به نفستان را هنگامی که شما به توصیف خود، مهارت‌ها و شایستگی‌هایتان مشغول هستید، به دست آورد. سعی کنید جواب سوال‌هایتان مختصر باشد و از توضیحات اضافه بپرهیزید.
برای پاسخ به این سوال لازم نیست حتما بگویید: نه این تنها شرکتی است که تقاضا داده‌ام زیرا شاید مدیر سازمان فکر کند زیاد شوق و اشتیاق برای به دست آوردن شغل ندارید. همچنین سعی نکنید از دیگر شرکت‌ها بدگویی کرده و فقط به تمجید این سازمان بپردازید زیرا نکته‌ی منفی برای شما در نظر گرفته میشود.
تینا نیکولای مربی مدیریت مشاغل و موسس شرکت Resume Writer’s Ink می‌گوید:(مدیر استخدامی در ابتدا می‌خواهد بفهمد چقدر در جستجوی شغلتان فعال هستید. مصاحبه‌گر می‌خواهد بداند چگونه در مورد شرکت‌ها و موقعیت‌های شغلی مورد علاقه تان حرف می‌زنید و چقدر صادق هستید.)
در پاسخ به این سوال توانایی‌ها و چیزهایی که در رزومه کاری ذکر کردید مورد نظر کارفرما است. اگر در شغل قبلی پست و مقامی داشته‌اید که به شغل مورد نظرتان نزدیک است از آن‌ها بگویید و از توانایی‌هایتان برای رهبری و مدیریت افراد صحبت کنید. در این مرحله خودتان را داوطلبی مسئول، با شخصیت و راهبر نشان دهید نه فردی کسل کننده که تنها میتواند دنباله رو افراد باشد.
برای مدیران شرکت‌ها بسیار مهم است کسی که می‌خواهند استخدام کنند آیا توانایی‌های لازم برای روبرویی با چالش‌ها و ارائه‌ی راه‌حلهای مناسب را دارد به عبارتی آدم خلاقی است یا نه.
شما می‌توانید درباره‌ی یکی از چالش‌هایی در شغل قبلیتان صحبت کنید که خروجی مثبت داشته و توضیح دهید که چگونه با آن مواجه شده و برای موقعیت‌های مشابه آینده چه تجربیاتی به دست آوردید.
هیچ وقت نظرات منفی در مورد شغل قبلیتان در مصاحبه شغلی ندهید چرا که مصاحبه کننده فکر می‌کند شما در محیط کار آدمی ناسازگار هستید و بحران‌ها میتواند شما را از کوره به در کرده و عصبی کنند.
یکی از سوالات رایج در تجربیاتی که داوطلبان ازسوالات مصاحبه‌های شغلی ارائه دادن، سوال در مورد نقاط قوت و ضعف داوطلب است. مصاحبه کننده با طرح این سوال دنبال نکات منفی مانند عدم همکاری خوب با همکاران یا عدم انجام کارها و پروژه‌های محوله در وقت مقرر باشد. سعی کنید دچار خودزنی نشوید و در تعریف از خود نیز دچار اغراق نشوید که در هر دو حالت امتیاز منفی می‌گیرید.
اکثر کارفرماها با طرح این سوال می‌خواهند شما از توانایی‌هایتان مربوط به شغل مورد درخواست‌تان در این شرکت و سازمان صحبت کنید. سعی کنید از مهارت‌ها و توانایی‌های همسو با اهداف سازمان صحبت کنید و کارفرما را قانع کنید که نقاط مثبت‌تان میتواند به شغلتان کمک کرده و نقاط ضعف‌تان هیچ آسیبی به شغلتان نمی‌زند. در تعریف از نقاط قوت و ضعف خود با درایت و اعتماد به نفس، یک خودارزیابی عالی ارائه دهید.
این سوال اغلب در همه‌ی مصاحبه‌های شغلی پرسیده میشود، چرا که مصاحبه‌کننده می‌خواهد بداند شما با علاقه این شغل را انتخاب کردیه‌اید یا فقط لزوما دنبال شغل هستید. بهتر است در جواب این سوال از اطلاعاتی که نسبت به این سازمان و اهدافش کسب کرده‌اید صحبت کنید طوری بیان کنید که کارفرما متوجه شود اهداف شما با اهداف سازمان همسو است و شما این سازمان را جای خوبی برای پیشرفت و موفقیت خود می‌بینید، بیان کنید براساس تحقیقاتی که انجام داده‌ام به این نتیجه رسیده‌ام که این سازمان را جای خوبی برای موفقیت و پیشرفت شغلی برای آدمی با مهارت‌ها و تخصص من است.
مدیران می‌خواهند بدانند شما واقعا اطلاعاتی نسبت به این سازمان دارید و می‌توانید در پیشبرد اهداف سازمان کمک کننده باشید، آیا از صنعت آن‌ها سردرمی‌آورید یا نه.
جواب این سوال میتواند اهداف شما را مشخص کند، به عنوان مثال، اگر موفقیت از نظر شما دریافت حقوق بالا باشد مطمئنا امتیاز منفی می‌گیرید. مصاحبه کننده می‌خواهد از انگیزه‌ی اصلی شما برای انتخاب و انجام شغل مورد نظر آگاهی پیدا کند، آیا دنبال کسب مهارت‌های جدید هستید؟ آیا دنبال پست‌های مدیریتی هستید؟ در اینجا تعریف شما از موفقیت باعث دیدگاه کلی کارفرما نسبت به شما میشود.
سعی کنید موفقیت را طوری تعریف کنید که علاوه بر پیشرفت شما به پیشرفت و موفقیت سازمان نیز کمک کننده باشد.
مصاحبه کننده با طرح این پرسش متوجه مشکلات شما در شغل قبلی میشود. سعی کنید با آرامش از اخراجتان صحبت کنید و از شرکت قبلی بدگویی نکنید چون بیشتر شخصیت خودتان زیر سوال می‌رود. می‌توانید در جواب بگویید علتش تعدیل نیرو بوده است، یا علت همسو نبودن اهدافم با اهداف سازمان، یا امکان رشد و پیشرفت شغلی برایم در شغل قبلی کم بود. بهتر است حقیقت را با نگاه مثبتی بیان کنید و از دروغگویی نیز بپرهیزید.
جواب این سوال حد و مرزهای اخلاقی شما را مشخص می‌کند. اگر هم چنین اتفاقی قبلا برایتان افتاده باشد بهتر است موضوع را طوری بیان کنید که هم مسائل خصوصی شرکت قبلی را آشکار نکرده باشید و هم صداقت را رعایت کرده باشید.
کارفرما میتواند درایت و سیاست شما در مدیریت موقعیت‌های این چنینی را بفهمد، آیا گزارش می‌دهید، قاطعانه برخورد می‌کنید، خودتان مسئله را حل می‌کنید و چه برخوردی دارید. بیان کنید نسبت به رفتارهای غیر‌اخلاقی که به شرکت و سازمان لطمه می‌زند حساس بوده واگر نتوانید خودتان مسئله را مدیریت کنید فوراً به مافوق خود گزارش می‌دهید.
در پاسخ به این سوال خودتان و توانایی‌هایتان را دست کم نگیرید و حقوق خیلی پایینی را بیان نکنید. می‌توانید از حقوق شغل‌های مشابه قبلا اطلاع کسب کنید تا در این موقع دچار سردرگمی نشوید. همچنین بهتر است مبلغ خیلی بالایی نیز درخواست نکنید و بیان کنید با توجه به سمت شغلی و مسئولیت‌هایم X مقدار در نظر دارم ولی بازم در این مورد می‌توانیم صحبت کنیم.
انواع سوال در مصاحبه شغلی | پاسخ‌هایی هوشمندانه به رایج‌ترین سوالات مصاحبه
توصیه آخر
استفاده از تجربیات افرادی که قبلا در مصاحبه‌های شغلی شرکت کرده‌اند بسیار کمک کننده می‌باشد. این را در نظر بگیرید که مهم‌ترین چیزهایی که کمک‌تان می‌کند داشتن تخصص، مهارت، اطلاعات، آگاهی و توانایی‌های لازم برای شغل مورد نظر است.